DE TURBULENTE LEVENSLOOP VAN EEN VELDHOVENSE EIKEL
NIEUWS!
Juli 2019: De expositie is inmiddels afgelopen maar Museum 't Oude slot heeft mijn werk, onder meer vanwege de plaatselijk historische waarde, aan de vaste collectie toegevoegd.
De 5 vitrines en het boek zijn vooralsnog blijvend te bezichtigen en te lezen in het museum en vormen tevens een mooie aanvulling op de fietstocht die is uitgezet rondom mijn werk.
N.a.v. archeologische opgravingen op West-Veldhoven, werden kunstenaars en creatievelingen aanvang 2018 uit de omgeving uitgenodigd zich te laten inspireren door stukken archeologisch hout,
afkomstig van eikenhouten waterputten daterend van de ijzertijd tot en met de late middeleeuwen.
De resultaten zijn te bezichtigen in Museum 't Oude Slot te Veldhoven vanaf woensdag
3 mei tot en met 28 juli 2019.
Openingstijden: woensdag tot en met zondag van 13.00 tot 17.00.
Omdat wij 25 jaar in die omgeving hebben gewoond is mijn affiniteit met de plaatselijke geschiedenis groot en heb er dan ook intensief en met veel plezier aan gewerkt met vele boeiende ontdekkingen en ontmoetingen.
Grote stukken mochten worden meegenomen maar ik was al dik tevreden met een paar grote splinters omdat ik in de sfeer van relieken wilde blijven.
Vanuit mijn enigszins lukraak gekozen drie stukjes hout (daterend uit drie verschillende perioden te weten de Romeinse tijd, vroege middeleeuwen en late middeleeuwen) ben ik in de geschiedenis rondom Veldhoven gedoken, op zoek naar enig verband tussen die drie perioden en de eik zelf.
En die was er tot mijn grote verrassing!
Foto's: ruwe 'schetsen' voor het maken van de reliekschrijnen.
Van links naar rechts:
Late Ijzertijd - Romeinse Tijd en eik: de Germanen hielden rituelen rondom de Heilige Eik, zij zagen de eik als de vervanger van de goden. Aangezien Oerle en Toterfout (dichtbij de vindplaatsen van het de eikenhouten putten) belangrijke archeologische plaatsen waren, heeft er gegarandeerd een Heilige Eik gestaan.
Vroege Middeleeuwen en de eik: rond 700 vindt de kerstening plaats hier in Veldhoven en omgeving. Bovendien werd ik getriggerd door het feit dat ik in het archeologisch rapport las dat ‘Willibrord hier landerijen heeft en mogelijk enkele boeren hier de hand heeft geschud’.
Hij en Bonifatius hebben de heilige eiken geschonden en soms eigenhandig gekapt.
Late Middeleeuwen en de eik: in 1264 vindt een boer uit Mirfelt (het huidige Meerveldhoven) een miraculeus beeldje wat 'eigenhandig drie maal terug loopt naar de eik' waar het is gevonden. Anno 2019 staat er nog steeds een eik in de Christus Koning kerk te Meerveldhoven en vooral in mei komen er nog steeds bedevaartgangers op af.
Meer dan voldoende voer om deze gebeurtenissen te laten versmelten met elkaar door middel van beelden en een legende. Deels op basis van feiten en deels fictie, ontsproten aan mijn eigen fantasie maar ook hoe het geweest zou KUNNEN zijn.
De mariale reliek, de bemodderde zoom wat als bewijsstuk diende dat het beeldje drie maal eigenhandig is teruggelopen, is onvindbaar tot op heden. Dat heeft mij de vrijheid gegeven er zelf een
plausibele verklaring voor te geven, trachtend dit zonder afbreuk te doen van de magie van de reeds bestaande legende omtrent Maria ter Eik.
Mijn inzending voor deze expositie bestaat uit 4 delen:
Met daarin de stukjes hout uit de betreffende perioden; originele munten en medailles en kleine voorwerpjes die het verhaal en de tijdssfeer ondersteunen.
De Turbulente Levensloop vanuit de Eikel zelf gezien
Een beknopt overzicht van de gebeurtenissen rondom de eik in Veldhoven in de vorm van kleine reliekjes, tot en met het naderende einde. Gezien vanuit de eikel zelf.
Namen van personen die hier daadwerkelijk hebben gewoond, gevangen als reliekjes in eikeldopjes die op hun beurt weer gevonden zijn rondom de opgravingen.
Zij spelen allemaal een rol in de legende.
In te zien tijdens de expositie en te downloaden als PDF
Moers is hoofdpersoon rondom een heidens ritueel bij de Heilige Eik op Toterfout
Mechtelt is getuige van de boomkap van de betreffende eik, 650 jaar later
Maria wordt gevonden in een eik en begint haar legende daar waar de mijne eindigt.
KERSTENING OMGEVING VELDHOVEN
Het maken, het zoeken en duiken in de geschiedenis alsmede de bezoekjes aan diverse personen en historische plaatsen rondom Veldhoven hebben me niet alleen een jaar lang bijzonder weten te boeien; goed beschouwd heb ik eindelijk meer vat gekregen op de overgang van het heiden- naar het christendom.
In feite beschrijft mijn legende de kerstening in omgeving Veldhoven.
Ellen Eva Brouwers april 2019
RECENSIE
Ik heb Ellen leren kennen als iemand met grote betrokkenheid en enthousiasme tijdens het project ‘Oud Hout’, waarbij 60 kunstenaars aan de slag gingen met archeologisch hout in de vorm van opgegraven waterputten in Veldhoven. Het is haar op creatieve wijze gelukt een bijdrage te leveren aan het inzichtelijk maken van hoe de kerstening in de Kempen zou kunnen hebben plaats gevonden in de vorm van beelden, een boek en een fietstocht.
Fokko Kortlang 14 februari 2020
Senior adviseur archeologie en eigenaar ArchAeO BV
Vanaf 3 mei tot en met 30 juni heeft de groepsexpositie 'OUD HOUT - Kunst met archeologisch hout' plaats gevonden in Museum 't Oude Slot te Veldhoven.
Meer dan 60 kunstenaars hebben kunstwerken gemaakt van het hout van opgegraven waterputten, overgebleven uit archeologische verkenningen in de nieuw te ontwikkelen Veldhovense woonwijken Huysackers en Zilverackers. De putwanden dateren van de ijzertijd tot de late middeleeuwen.
Een van de deelnemers, kunstenares Ellen Eva Brouwers, is een jaar aan het werk geweest om aan de hand van 3 kleine stukjes putwand uit diverse tijdsperioden een vijftal reliekschrijntjes te vervaardigen, en ze te presenteren met een historisch fictieverhaal en veel illustraties, samengebracht in een bijbehorend boek.
De Legende van Onze Lieve Vrouw ter Eik van Meerveldhoven was de inspiratie voor haar project.
De Turbulente Levensloop van een Eikel beschrijft rituelen rondom de heilige eik, in het algemeen in de voorchristelijke periode en specifiek rondom Veldhoven, vervolgd door
verhalen over de kerstening die hier in de omgeving langzaamaan tot stand kwamen, om uit te komen bij het mirakel van het beeldje dat in de 13e eeuw in de eik in 'Merfelt' is gevonden en nog
steeds bedevaartgangers aantrekt.
Onderzocht wordt 'feit of fictie' achter de legende en andere wetenswaardigheden. (SHEV heeft medewerking bij deze cultuurhistorische en legendevormende verwevenheid gegeven.)
Voor Ellen Eva Brouwers vormen volksdevotie met de daarbij behorende uiterlijke rituelen, met kunst en architectuur, door de eeuwen heen een onuitputtelijke bron van inspiratie tijdens een lange reis op zoek naar verhalen en legenden. Zij maakt objecten in de vorm van assemblages, en zij schrijft verhalen waarmee ze een mysterieuze mix van verwondering en twijfel tracht te bewerkstelligen, inherent aan geloof en legenden. … al met al: een zeer geslaagd en inspirerend kunstproject.
Informatiebulletin no. 54/I-net 42 <juli 2019 SHEV (Stichting Historisch Erfgoed Veldhoven)
Naar de Turbulente Tour Fiets/wandelroute van ca 25 km langs alle legendarische plaatsen rondom Veldhoven.