Esdonks Spijkerkapelletje
Over zwerende vingers, roestige spijkers, zigeuners en Maria Magdalena
Formaat:
Thema: Bedevaart Esdonk en bijgeloof
Datum: 2020
Aanleiding:
Midden in het open landschap van Esdonk bij Gemert, staat een aardig kapelletje met een legendarisch verleden. Spijkers werden en worden nog steeds, door een gat in een een nis geworpen, waarin een corpus Christi is neergelegd, met als doel van je zweren af te komen. Binnen hangt een schedel met koeienhorens en wordt Maria Magdalena vereerd. Reden genoeg om de connectie tussen deze drie aspecten te onderzoeken en vooral ... waarom spijkers?
In Toledo (Spanje) vond ik jaren geleden een paar grote zeer oude spijkers op straat. Eenmaal aan dit werk begonnen zocht ik een van die spijkers uit om als corpus te gebruiken en kon mijn ogen
niet geloven: zag ik daar nu een gezichtje? In de middeleeuwen zou dit direct als een wonder beschouwd worden en reden geven een bedevaartoord te starten.
De kapel werd uit dankbaarheid gebouwd voor Maria Magdalena door een Spaanse militair die onder de zweren en puisten zou hebben gestaan omdat hij een zware zonde begaan had (syfilis). Hij bad Maria Magdalena om vergiffenis en beloofde haar bij genezing een kapelletje te bouwen. Binnen drie dagen was hij genezen en kwam hij zijn belofte na.
Tot eind zestiger jaren kwamen zigeuners naar dit kapelletje vanwege de verering van Maria Magdalena en om er offers te brengen in de vorm van haarvlechten en
spijkers.
De Spijkerkapel is het enige bedevaartoord in Nederland ter ere van Maria Magdalena.
Op het dakje heb ik een zwarte driehoek aangebracht. Met dit symbool werden de zigeuners gemerkt in de concentratiekampen. Later werd dit een bruine driehoek. Spijkers hebben nog een zeer
bijzondere connectie met zigeuners. Een legende verhaalt dat zigeuners alsmaar rond moeten trekken omdat dat zij in feite naar de vierde spijker zoeken: dit was de spijker die Jezus
aan het kruis had moeten verlossen van zijn lijden. Echter viel op onverklaarbare wijze de spijker van het aambeeld en ging er vanzelf vandoor. De smid, een zigeuner, holde er achter aan maar
wist hem nooit te pakken te krijgen. Dat is waarom de zigeuners verdoemd zijn: ze zouden verantwoordelijk gesteld voor het lijden van Jezus en hebben geen rust tot de spijker is gevonden. Dit
bizarre verhaal is maar een enkele uitleg, er gaan veel verhalen rond.
In mijn blog over de Spijkerkapel lees je er veel meer over, evenals over spijkeroffers in het algemeen.
Waarom de schedel met koeienhorens er hangt, weet ik niet: het zou kunnen dat het verwijst naar Sint Brigida: de patrones ter bescherming van ziekten onder het vee.
Nog meer uitgebreide informatie over de geschiedenis van de kapel vind je op de volgende website: www.meertens.knaw.nl/bedevaart
Het bezoeken van dit mooie kapelletje is de moeite waard: Esdonk 15, 5421 PZ Gemert, Noord-Brabant